Wegwijzer in agility (behendigheid)

Historie

Historie
Op de Crufts Dog Show in 1978 werd voor het eerst een demonstratie gegeven in behendigheid (agility). Het jaar daarop werd tijdens de Winnertentoonstelling in Amsterdam voor het eerst een demonstratie in Nederland gegeven. Het eerste nationale kampioenschap was in 1985.

De bezige Belg
Schranderheid, atletisch vermogen en werklust maken de Belgische herdershond geknipt voor allerlei takken van hondensport. De Belg vraagt als het ware om een sportieve bezigheid. Agility, behendigheid zo u wilt, is bij uitstek een activiteit waarin een Belg zich kan uitleven. Hij kan er zijn energie en fanatisme in kwijt en hij vindt het heerlijk om intensief met zijn baas samen te werken. Zijn evenwichtige, vierkante en relatief lichte bouw maken hem snel en wendbaar. Veel mensen hebben inmiddels ervaren dat behendigheidstraining juist voor Belgische herdershonden een heel geschikte manier is om de band tussen hond en baas te versterken. Hebben beiden eenmaal geleerd elkaar(s lichaamstaal) te verstaan, dan kun je je er alleen maar over verbazen hoe perfect hond en baas elkaar aanvoelen en hoe snel en adequaat ze op elkaars signalen reageren.

Agility omdat... uw hond een positieve uitlaatklep voor zijn energie nodig heeft; u uw hond fit en alert wilt houden; u de leergierigheid van uw hond wilt prikkelen; u de band tussen en uw hond wilt versterken; u met uw hond leert communiceren in een voor hem natuurlijke taal, te weten lichaamstaal; u het zelfvertrouwen van uw hond wilt opbouwen; uw hond zich zo verheugt op de wekelijkse training; u liever werkt met uw eigen enthousiasme en dat van uw hond dan met bestraffende woorden of andere drukmiddelen.

Wat is agility/behendigheid?
Bij agility gaat het erom dat de hond, op aanwijzingen van zijn baas, de handler, een parcours van rond de 20 hindernissen in een voorgeschreven volgorde aflegt, het liefst snel en foutloos. De afstand tussen de hindernissen is steeds 5 tot 7 meter. De hond moet tijdens een parcours 'naakt' zijn: hij mag niets aan of om hebben. De handler mag de hond noch de hindernissen aanraken. De te gebruiken hindernissen zijn reglementair omschreven. In een parcours kunt u aantreffen:

• afwerpbare hoogtesprong(en), tot 65 cm hoog;
• breedtesprong, tot 150 cm breed;
• band of hoepel;
• tunnel; slurf/slappe tunnel;
• slalom, 8, 10 of 12 palen in een rechte lijn op een onderlinge afstand van 50-65 cm;
• tafel;
• kattenloop, 120-135 cm hoog, 30-40 cm breed, raakvlakken 90 cm;
• wip, 30-40 cm breed, raakvlakken 90 cm;
• A-schutting, nokhoogte 190 cm, nokhoek 90º, raakvlakken 106 cm.

Om een parcours goed af te leggen, moet de hond in principe alle toestellen beheersen. De handler moet in staat zijn de hond adequaat te begeleiden door op de juiste momenten duidelijke en eenduidige aanwijzingen te geven.
Agilitytrainingen zijn erop gericht de vaardigheden van hond en handler te vergroten en de samenwerking tussen die twee steeds verder te verfijnen. Voor een goed parcours zijn enthousiasme en inzet van de hond een absolute voorwaarde. Deze zaken zijn niet af te dwingen, alleen te stimuleren. Zeker bij gevoelige honden als Belgen zal positieve training zonder druk op den duur de beste resultaten geven.

Wat kunt u van agilitytraining verwachten?
De meeste verenigingen laten honden tot agilitytraining toe als ze lichamelijk min of meer volwassen zijn en goed genoeg luisteren om onaangelijnd in een groep te werken. In praktijk hanteert men vaak een leeftijdsgrens van 12 of 15 maanden en vraagt men een C- of VEG-certificaat gehoorzaamheid. Voor officiële wedstrijden (onder Cynophilia-reglement) geldt een leeftijdsgrens van 18 maanden.
Sommige ervaren handlers bereiden hun pups en jonge honden voor op agility met allerlei gerichte communicatiespelletjes. Het trainen op de toestellen zelf is voor onvolgroeide honden een te zware belasting en dus uit den boze. De tunnel is hierop de enige uitzondering: ook jonge honden kunnen zich daarmee zonder risico kostelijk amuseren.

Beginners, gevorderden en wedstrijdlopers
De meeste verenigingen bieden agilitytraining op drie niveaus aan: beginners, gevorderden en wedstrijdlopers. Een aantal verenigingen kent daarnaast nog een trainingsgroep voor recreanten: combinaties die wel op wedstrijdniveau zitten, maar weinig of geen wedstrijden lopen.
De beginnerscursussen zijn er vooral op gericht de hond de toestellen aan te leren. Goed aanleren voorkomt later veel problemen. Voor het aanleren van de toestellen zijn verschillende methoden in gebruik. Elke methode die gebaseerd is op positieve stimulansen, is geschikt voor een Belgische herder. Methoden waarbij veel druk op de hond wordt gelegd, zijn af te raden. Vertrouw erop dat uw instructeur altijd op zoek is naar de beste aanpak voor u en uw hond. Maak gebruik van zijn/haar ervaring en u zult merken dat u en uw hond met sprongen vooruit gaan.
Een kleine waarschuwing: stel tijdens de trainingen, net als uw instructeur, altijd het plezier en de veiligheid van uw hond op de eerste plaats. Bedenk dat veel jonge honden mentaal nog wat onevenwichtig zijn en dat hun coördinatievermogen nog niet perfect is; zelf bent u als handler nog onervaren en daardoor soms onhandig. Wil als beginner vooral niet te snel gaan, forceer niets. Geef uw hond de kans om over zijn angst voor het vreemde heen te komen. Laat hem in zijn eigen tempo werken. Hinder hem niet en leidt hem vooral niet af als hij met een moeilijk toestel bezig is. Straal enthousiasme uit en erger u niet als het fout gaat. Volgende week gaat het beter.
U kunt er in vrijwel alle gevallen van uitgaan, dat de hond het spelletje uiteindelijk veel sneller en beter onder de knie krijgt dan zijn baas.

In de gevorderdencursussen verschuift het accent van hond naar baas. De toestelbeheersing van de hond wordt verder bijgeschaafd, maar de aandacht richt zich nu vooral op de handler. Die moet leren hoe hij zijn hond in vloeiende lijnen en zonder onnodig oponthoud van hindernis naar hindernis kan sturen. In de loop van de cursus zal de handler ontdekken hoe goed zijn hond, zeker als het een Belg is, al op hem let en probeert wijs te worden uit wat de handler allemaal aangeeft. De meeste handlers moeten een heleboel warrige, overdadige en vaak tegenstrijdige bewegingen en commando's afleren.
Een moeilijk punt blijft altijd de timing. Veel handlers reageren op hun hond: ze geven pas een aanwijzing als ze zien dat de hond inhoudt, naar de handler toedraait of zelf een volgende (meestal de verkeerde) hindernis kiest. Het is uiteraard de bedoeling dat de hond op de handler reageert: de aanwijzing moet dus komen net voordat de hond zich gaat afvragen wat de volgende hindernis zou kunnen zijn.

In de recreantengroep en zeker in de wedstrijdgroep luistert het allemaal weer net iets preciezer. De trainingsfiguren worden lastiger. Aan het contact tussen hond en handler en aan de timing worden hogere eisen gesteld. Een goede trainer zal gericht proberen de zwakke punten van een combinatie te verbeteren. In zijn algemeenheid mag u er op dit niveau van uitgaan dat elke 'fout' van de hond in werkelijkheid een fout van de handler is.

Voor nadere informatie over agilitytrainingen kunt u contact opnemen met de NVBH-helpdesk. Adressen en telefoonnummers vindt u in ons verenigingsblad De Belgische Herder.

Belgentrainingen
De NVBH wil twee keer per jaar trainingen voor haar leden organiseren. Op zo'n dag zullen toptrainers uit binnen- en buitenland een programma aanbieden dat speciaal is toegesneden op Belgen. Alle leden met honden die de toestellen beheersen, zijn op deze leerzame en gezellige dagen van harte welkom. Actuele informatie over de Belgentrainingen vindt u elders op deze site.

Het wedstrijdcircuit

maakt bovendien deel uit van de FCI (Féderation Cynologique Internationale). De NVBH is aangesloten bij Cynophilia. De volgende uitleg heeft uitsluitend betrekking op de wedstrijden die onder auspiciën van Cynophilia worden georganiseerd. Het staat individuele combinaties overigens vrij om bij beide organisaties wedstrijden te lopen. Op de webpagina's van de FHN (http://www.fhn.nl/) en Cynophilia (http://www.cynophilia.nl/) vindt u informatie over de voorwaarden.

Op een wedstrijddag kan een combinatie doorgaans 3 of 4 verschillende parcoursen afleggen, te weten een vast parcours, een jumping en een of twee spelparcoursen.
Een vast parcours bestaat uit minimaal 6 verschillende soorten hindernissen, waaronder minstens 2 en hoogstens 4 raakvlaktoestellen. De raakvlaktoestellen zijn: wip, kattenloop, A-schutting en tafel. Een jumping mag juist geen raakvlaktoestellen bevatten. Van spelparcoursen zijn allerlei varianten denkbaar.

Wedstrijdklassen
Cynophilia onderscheidt 5 wedstrijdklassen: A, B1, B2, C en veteranen. In elk van deze klassen wordt er onderscheid gemaakt tussen small-, medium- en large-honden. Belgische herders vallen altijd in de categorie large.
Iedere wedstrijdloper begint in de A-klasse. Hij promoveert daaruit 31 dagen nadat hij zijn derde U'tje heeft gehaald. Een U (van uitmuntend) behaalt u als u het vast parcours hebt afgelegd zonder fouten en met minder dan 6 seconden tijdsoverschrijding, of met één fout en binnen de tijd.
Als u in de A-klasse 3 U'tjes hebt gehaald, komt u in de B1-klasse terecht. Dit is, net als de B2 en C, een competitieklasse. Elk seizoen worden er 10 tot 12 selectiewedstrijden georganiseerd. Op deze wedstrijden kunnen op het vaste parcours en de jumping punten gehaald worden. Aan het eind van het seizoen wordt de stand opgemaakt en promoveren de beste combinaties naar een hogere klasse. Degradatie uit de B1 is niet mogelijk. Wel kan een combinatie besluiten vanuit de B1 over te stappen naar de veteranenklasse.
De B2- en C-large bestaan beide uit 100 combinaties. Ook voor hen wordt over 10 tot 12 selectiewedstrijden een ranglijst opgemaakt die beslist over promotie en degradatie.
De veteranenklasse staat open voor honden vanaf 7 jaar. Eenmaal als veteraan gelopen, betekent altijd als veteraan lopen. Voor de veteranen zijn de hoogtesprongen en de tafel verlaagd en is de breedtesprong versmald. A-schutting en band mogen in een veteranenparcours niet zijn opgenomen.

Belgenwedstrijden
In voorjaar en najaar organiseert de NVBH een agilitywedstrijd voor haar leden. Op deze wedstrijden zijn in de A-klasse U'tjes te halen. De deelnemers in de B1-, B2- en C-klasse strijden om het NVBH-clubkampioenschap. Voor actuele informatie en standen zie elders op deze site.

Wat, wanneer en hoe?
De meeste wedstrijden vinden tussen april en oktober plaats in de open lucht. Met een wedstrijd bent u in de regel een hele zaterdag of zondag kwijt. Meestal moet u voor negen uur 's ochtends aanwezig zijn en voor vier uur 's middags is het doorgaans niet afgelopen. U kunt vanaf 56 dagen voor de wedstrijddatum inschrijven door het verschuldigde inschrijfgeld (13 à 15 euro) over te maken aan de organiserende vereniging, onder vermelding van uw startlicentienummer. U krijgt geen bevestiging van uw inschrijving. Het is daarom aan te raden uw giro- of bankafschrift bij u te steken. Mocht er iets mis gegaan zijn bij de verwerking (wat overigens zelden voorkomt), dan kunt u in ieder geval aantonen dat de fout niet bij u ligt. Van de meeste wedstrijden worden de inschrijvingen overigens ook vooraf op internet gepubliceerd. Op de volgende internetadressen kunt u kijken of uw inschrijving correct is verwerkt: http://www.lhbsystems.nl/inschrijvingen of http://www.mcdogs.nl/
Voor het begin van het nieuwe seizoen stelt Cynophilia de nieuwe wedstrijdagenda samen. Deze is onder andere te vinden op de webpagina's van Cynophilia (http://www.cynophilia.nl/) en Vriendenkring Behendigheid Band (http://www.agiltyclub.nl/). Het is aan te raden deze agenda gedurende het seizoen af en toe te controleren op aanvullingen en wijzigingen. Op de pagina's van Band en LHB-systems staan ook routebeschrijvingen naar de wedstrijdterreinen.

Logboek en startlicentie
Om aan Cynophiliawedstrijden (dus ook NVBH-wedstrijden) deel te nemen moet u in het bezit zijn van een rashondenlogboek (aan te vragen bij de Raad van Beheer op Kynologisch Gebied, postbus 75901, 1070 AX Amsterdam, telefoon 020-6644471). Hebt u een rasloze hond dan moet u bij Cynophilia (Hoofdstraat 248, 3972 LK Driebergen, telefoon 0343-473710) een werkboekje aanvragen. Daarnaast is een startlicentie verplicht. Deze kunt u aanvragen via een erkende vereniging (KC of HSV) waarvan u lid bent. NVBH-leden kunnen de startlicentie ook bij het secretariaat Agility van de NVBH aanvragen. (meer informatie over de startlicentie vindt u elders op deze site)

Belgen in competitie
Als je kijkt naar aantallen en prestaties, dan horen Belgische herdershonden samen met bordercollies tot de gezichtsbepalende rassen in de behendigheid. In de klassementen die elk seizoen per klasse worden opgemaakt, zijn Belgen altijd wel in de top terug te vinden. In 2002 eindigden in de C-klasse twee Belgen in de toptien (6 en 9), in de B1 eindigde een Belg op de derde plaats, terwijl de B2-klasse werd gewonnen door Patrick Tunders met zijn Mechelse herder Arco. In die klasse eindigden ook Belgen op de plaatsen 2, 5 en 7. Bij het Nederlandse Kampioenschap 2002 werden de plaatsen 2 tot en met 6 door Belgen ingenomen.
Dergelijke topprestaties zijn natuurlijk niet voor elke Belg weggelegd, maar ze steken de doorsnee Belgenbezitter wel een hart onder de riem: het ras kan het!
Zoekt u op het internet naar meer informatie over behendigheid, ga dan eens naar de site van The Agility Network. U treft daar een zeer uitgebreide verzameling links naar andere behendigheidspagina's aan (http://www.agility.net/links).